De waterhardheid: gezamenlijke hardheid (GH) en carbonaatharheid (KH)
De waterhardheid wordt onderverdeeld in gezamenlijke hardheid (GH) en carbonaatharheid (KH). De juiste wetenschappelijke definitie van de beide waarden helpt de leek niet echt verder: De GH is de som van alle aardalkalimetalen (zoals calcium- en magnesiumionen) in het water en onder KH valt de som van alle carbonaten en hydrogeencarbonaten. Volgt u het nog?
Vereenvoudigt uitgedrukt is de gezamenlijke hardheid een maat voor een bepaald mineraalgehalte in het water en de carbonaathardheid laat zien hoe pH stabiel het water is. Voor de meeste aquarium- en vijverbezitters is de KH het meest van belang omdat de KH de pH waarde (zuurgehalte van het water) stabiliseert. Wanneer de KH te laag is (onder de 4°dKH) schommelt de pH waarde sterk en kan naar beneden afstorten (pH-/zuurval) of stijgen. In beide gevallen kan het dodelijk voor de organismen zijn en daarom is het onvermijdelijk de KH te testen en te stabiliseren. Normaal gesproken is de GH hoger dan de KH. In sommige tropische wateren, zo ook de meren van Malawi en Tanganjika, is de verhouding omgedraaid: De KH is hoger dan de GH. Hoe komt dat? Hier zijn sodabronnen verantwoordelijk voor het hoge aandeel natriumbicarbonaten, die weliswaar de KH verhogen maar niet tot de GH worden gerekend. Om deze situatie in een aquarium te kunnen kopiëren heeft Strijker aquarium het speciale mineraalzouten in het assortiment welke dit nabootsen. Met dit speciale zout kan de natuurlijke samenstelling van het water worden nagemaakt.
Waterhardheid verhogen/ Waarom verhogen?
Sommige dieren voelen zich in zacht water (geringe hardheid) niet lekker. Wanneer u alleen leidingwater met een geringe hardheid tot uw beschikking heeft kan een verhoging noodzakelijk zijn. Wanneer de carbonaathardheid onder de 4 ligt heeft u heel zacht water dat het risico van pH schommelingen met zich meebrengt. Hier is een verhoging van de KH dringend aan te bevelen.
Verhogen van de gezamenlijke hardheid (GH)
Keukenzout helpt niet! Keukenzout bevat alleen natrium (Na) en Chloride (Cl) en geen van beide behoort tot de GH. Het is normaal gesproken niet nodig alleen de GH (zonder ook de KH) te verhogen. Om de GH en KH in gelijke mate te verhogen heeft Strijker aquarium speciale mineraalzouten in het assortiment welke hiervoor speciaal ontwikkeld zijn.
Verhogen van de carbonaathardheid (KH)
Ook hier helpt keukenzout niet. Een toevoeging van natriumbicarbonaat verhoogt de KH maar niet de GH. Met speciale mineraalzouten worden zowel de GH als de KH in gelijke mate verhoogd. Met JBL Aquadur Malawi/Tanganjika wordt de KH sterker verhoogd als de GH. Door biologische processen kan de carbonaathardheid in aquariums volledig opgebruikt worden! Dit ligt eraan dat waterplanten (dus ook algen!) de essentiële CO2 uit de KH halen wanneer er niet voldoende vrije CO2 in het water beschikbaar is. Het gevolg is een drastische daling van de KH. Dit proces wordt biogene ontkalking genoemd.
Kalkhoudende materialen (koraalzand, mosselschelpen, marmer, koraalskelet, enz) verhogen de hardheid alleen wanneer de pH waarde onder de 7 ligt. Alleen dan is voldoende zuur aanwezig om deze materialen in het water op te lossen. Bij alkalische pH waarden (boven de 7) gebeurt er niets.
Waterhardheid verminderen / Waarom verminderen?
Veel aquariumbewoners komen uit zacht watergebieden zoals de Amazone of de Rio Negro. Voor een correcte verzorging is een vermindering van de hardheid aan te bevelen. Echter: In plaats van om de paar dagen met de waterwaarden te rommelen is een regelmatige waterwisseling wezenlijk zinvoller!
Ook veel waterplanten komen eerder uit zacht dan uit hard water
Vermindering van de hardheid
In streken met hard leidingwater kan voor een correcte verzorging van ongewervelden, vissen en planten een vermindering van de waterhardheid zinvol zijn. Met een omgekeerde osmose-installatie is een dergelijke ontharding heel eenvoudig. Het apparaat wordt aan de waterkraan aangesloten en filter dan tot 95% van alle verharders uit het leidingwater.
Het toevoegen van pH verlagende middelen (bijv. pH-Minus ) leidt tot een vermindering van de KH maar hiermee is de uiterste voorzichtigheid geboden. Het toevoegen van een pH verlager mag alleen heel voorzichtig en in hele kleine stappen worden uitgevoerd die permanent gecontroleerd worden met een KH en pH test. Bij een KH van minder dan 4 dient hiervan worden afgezien! Een waterwisseling is alleen dan van nut wanneer het leidingwater een geringere hardheid heeft dan het aquariumwater.
